1204 йилда тўртинчи салиб юриш қатнашчилари Европадаги энг йирик шаҳар, Византия империясининг пойтахти Константинополни эгаллаб, талон-тарож қилдилар. Бу воқеа салиб юришлари мафкураси инқирозининг энг муҳим далилларидан бирига айланди. Ғарб қўшинлари мусулмон давлатларига қарши, "Худонинг тобути"ни озод қилиш, "насроний зиёратгоҳларини қайтариш" учун курашиш ўрнига, барча учун ягона ва аниқ мақсад - талончиликни кўзлаган ҳолда, насронийликнинг энг муҳим марказларидан бирига зарба беришди.

Константинопол салибчилар томонидан босиб олингандан сўнг, папалар ўз «сурув»ларини салиб юришларида қатнашишни давом эттиришга ишонтириши қийин бўлди. Олтинчи салиб юришидан кейин, 1244 йилда насронийлар Қуддусни бутунлай бой бердилар. Европа ҳукмдорлари ўртасидаги келишмовчиликлар салибчилар давлатларининг ҳар қандай ҳолатда ҳам хорижликларни қувиб чиқаришга ҳаракат қилган мусулмон қўшинларига қарши моҳиятан ёлғиз қолишларига олиб келди.
13-асрнинг ўрталарига келиб, Сурия ва Фаластинда рицарлар Ўрта ер денгизи қирғоқлари бўйлаб тор чизиқда чўзилган бир нечта анклавларни ушлаб туришган. Салибчилар давлатларининг асосий аҳолиси Европадан келган муҳожирлар эди. Салиб юришлари тугагач, Франция, Германия ва Италиядан келган муҳожирларнинг бир неча авлодлари аллақачон Муқаддас заминда яшаган эди.
Латин солномачиси Фульхерий Шартрскийнинг ёзишича:
"Биз, Ғарбнинг туб аҳолиси, энди Шарқ аҳолисига айландик. Римлик ёки франк бўлган киши ҳозир Галилей ёки Фаластин аҳолисидир. Реймс ёки Чартрес фуқароси бўлган киши ҳозир Тир ёки Антиохия фуқароси. Биз аллақачон туғилган жойимизни унутиб қўйдик... Айримларнинг бу ерда мерос қилиб олган уйлари ёки хизматкорлари бор. Баъзилар нафақат халқимиз вакилларидан, балки сувга чўқинтиришга сазовор бўлган сурияликлар, арманлар ва ҳатто сарасенлардан ҳам хотин олдилар... Ҳозирда бир лаҳжага айланган турли тилларни иккала ирқ ҳам идрок қилади ва эътиқод аждодлар бир-бирига бегона бўлган халқлар вакилларини бирлаштиради".
Аммо ҳамма нарса ҳам Фульхерий Шартрский ёзганидек беғубор эмасди. Салибчиларнинг кичик давлатлари мусулмонлар уммонининг ўртасида жойлашган эди. Миср, Ироқ, Сурия ва Фаластиндаги аксарият одамлар келгиндиларни ёмон кўрарди. Ҳатто салибчилар келишидан олдин бу ерда яшаган суриялик ва фаластинлик насронийлар, қоидага кўра, такаббур ва саводсиз рицарларга совуқ муносабатда бўлишган.
Сурия ва Фаластинни босқинчилардан озод қилиш бошланган вақтга келиб, бу ерларда насронийларнинг учта давлати мавжуд эди: Қуддус қироллиги, Триполи графлиги ва Антиохия князлиги. Қуддус бой берилганидан сўнг, қиролликнинг пойтахти катта қирғоқ бўйидаги Акко шаҳрига кўчди. Салибчи давлатларнинг ўзлари ўртасида бирлик йўқ эди, улар кўпинча бир-бирлари билан адоватда бўлиб, ҳатто ўзаро урушишган.
Насронийлар учун ёрдам мўғуллар қўшини Яқин Шарққа бостириб кирганидан кейин келди. 1258 йилда у халифалик пойтахти Бағдодни эгаллаб, вайрон қилди. Кейинги йили мўғуллар Сурияга қарши юриш бошладилар. Қўшинга Ҳулагу саркарда бошчилик қилган. 1259 йил январда улар Ҳалабни ҳужум билан эгаллаб олишди, март ойининг бошида эса мўғуллар Дамашқда эди. Буюк Хон Мункэ вафот этганидан хабар топгач, Ҳулагу ўз қўшинининг катта қисмини Суриядан олиб чиқиб кетди ва Мисрга мустақил равишда юриши керак бўлган қўмондон Китбуки қўмондонлиги остида фақат битта корпус қолдирди.
Миср султони Кутуз мўғулларга қарши кучли қўшин тузиб, 1260 йил сентябрида Айн-Жалут жангида Китбуки қўшинини мағлуб этди ва ўзи ҳам асирга олиниб, қатл этилди. Бу муваффақиятсизлик Ҳулагунинг барча муваффақиятларини шубҳа остига қўйди, у ўша пайтда Улус ҳукмдори Жочи Беркехон билан тўқнаш келди. Шундай қилиб, мусулмон Берке шарофати билан Миср муқаррар мағлубиятдан қутулиб қолди. Бу орада Султон Кутуз фитна натижасида ўлдирилиб, Миср тахтига келиб чиқиши Қримдан бўлган қипчоқ Байбарс ўтирди.
Янги ҳукмдорда темир ирода, куч ва етакчилик қобилияти бор эди. У салибчилар давлати мавжуд экан, ислом олами доимо таҳдид остида қолишини тушунарди. Шунинг учун ҳам Суриянинг катта қисмини эгаллаб олган Байбарс қўшини Антиохия ва Қуддус қироллигига қарши юриш бошлади. Аввалига у шунчаки ҳамма ёқни вайрон қиладиган юришларни амалга оширди ва салибчиларнинг иқтисодий асосларини бузгандан кейингина насронийлар ерларини босиб олиш сиёсатига ўтди.
Салибчилар ҳарбий қудратининг асоси уларнинг кўп сонли қалъаларида ётарди. Улар яхши мустаҳкамланган ва узоқ муддатли ҳимояга бардош бера олган. 1265 йилда Байбарс салибчиларнинг энг муҳим икки қалъасини - Бира ва Арсуфни, кейин эса Кесария шаҳрини эгаллаб олди. Кейинги йили Сафед қалъасини қамал қилди. Қалъага учта ҳужум муваффақиятсиз якунланди. Кейин Байбарс қалъани назорат қилган тамплиерлар билан музокараларга киришди ва таслим бўлган тақдирда барча ҳимоячиларни озод қилишга ваъда берди. Аммо қалъа таслим бўлганидан кейин у бутун гарнизонини қириб ташлади.
1268 йилда Миср султони Антиохияга ҳужум қилди. Байбарс ўша пайтда Триполида бўлганлиги учун мусулмонларнинг ҳужумидан бехабар Антиохия шаҳзодасига ёзган мактубида шундай ёзган эди: «Биз шаҳарни ҳужум қилиб якшанба куни соат тўртда, Рамазон ойининг тўтинчи санасида (1268 йил 18 май) қўлга киритдик ва Сен шаҳарни ҳимоя қилиш учун қўйганларни мағлуб этдик... Отларимиз туёқлари остида чўзилиб ётган рицарларингни кўрганингда эди; босқинчилар томонидан бузиб кирилган ва қароқчилар томонидан вайрон қилинган уйларинг; Икки ўлчов билан ўлчанадиган хазиналаринг... Ўт саройларингни қандай ютиб юборганини,  кейинги асрнинг оловини интиқлик билан кутган ўликларинг қандай ёниб кетганини кўрганингда эди... Энди бу ерда дарёдан (Оронтесдан) ташқари ўзини исёнчи дейишга журъат этувчи ҳеч ким йўқ, лекин у ҳам бу номни олишга журъат эта олмади, тавба кўз ёшларини тўкди, биз тўккан қонимиздан сувлари қип-қизил рангга бўялди».
Антиохия салибчиларнинг Суриядаги энг муҳим истеҳкомларидан бири эди. Унинг қулаши нафақат Фаластин ва Суриядаги насронийларда, балки Европада ҳам оғир таассурот қолдирди. Худди шу йили Байбарс порт шаҳри Яффа ва яна бир муҳим қалъа - Бофорни эгаллади. 1271 йилда Миср қўшинлари ҳийла ишлатиб, энг кучли қалъани - Крак де Шевальени, сўнгра тамплиерлар ордени магистрининг қароргоҳи Бофор қалъасини эгаллаб олишди.
Салибчиларнинг позицияларига ҳужум қилиш билан бир вақтда, Бейбарс мўғулларнинг ҳужумларини қайтарди. Вақти-вақти билан мусулмонларнинг ўзлари Эрон илхонлари қўшинларига ҳужум қилиб турдилар. Султон Байбарс салибчиларни қувиб чиқаришни охирига етказа олмади. 1277 йилда у заҳарланди ва даҳшатли азобда вафот этди. Бейбарснинг ёш ўғиллари буюк давлатни бошқара олмадилар. Уларнинг ўрнига 1279 йилда амир Қалаун ал-Мансур келди. Байбарс тириклигида у бир қанча салибчилар қалъаларини эгаллашга муваффақ бўлган ажойиб саркарда сифатида машҳур бўлганди.
1281 йилда мўғуллар 50 минглик қўшин тўплаб, Сурияга бостириб киришди. Ҳомс шаҳридан жанубда уларни Султон Қалаун бошчилигидаги Миср армияси кутиб олди. Мусулмонлар сони мўғуллар ва уларнинг иттифоқчилари - грузин ва арман князлари сонидан бир неча баробар кам эди. Мўғул қўшини бор кучи билан мусулмонларнинг чап қанотига ҳужум қилиб, уни бутунлай йўқ қилди, кейин Қалауннинг ўнг қанотини йўқ қила бошлади. Айни пайтда у ўз қўшинларини қайта тўплади, марказини мустаҳкамлади ва у билан мўғулларнинг қўмондони Мунке-Темур жойлашган марказга зарба берди. Илхонлар қўшини бу зарбага дош беролмай, орқага чекинишни бошлади. Жангда Мунке-Темур оғир яраланиб, хизматкорлар томонидан жанг майдонидан олиб кетилди. Иккала қўшин ҳам жуда катта йўқотишларга учради ва кейинги жангларни тўхтатиб, чекинишга мажбур бўлди.
Мўғулларнинг навбатдаги ҳужумини қайтарган Султон Калаун салибчилар билан урушни давом эттирди. 1287 йилда Миср армияси Латакияга, икки йилдан кейин эса Ливандаги Триполига ҳужум қилди. 1290 йилда Қалаун Қуддус қироллигининг охирги пойтахти Акко шаҳрини қамал қилди. Бироқ, уни тезда таслим эта олмади, чунки шаҳарга Европадан доимий равишда қўшимча кучлар келиб турарди. Шунингдек, у Акренинг қулашини кўрмади. Қалауннинг соғлиғи жиддий хавф остида эди ва у 1290 йил ноябрда Қоҳирада вафот этди.
Акра 1291 йил май ойида Қалауннинг ўғли Малик ал-Ашраф қўмондонлиги остидаги қўшинлар томонидан эгалланди. Бир неча йил ўтгач, мусулмонлар Яқин Шарқдаги салибчиларнинг сўнгги қалъаларини эгаллаб олишди ва шу билан салиб юришларининг икки юз йиллик тарихига нуқта қўйишди.

Абу Муслим