Туғилган санаси: 4 ноябрь 1897 йил (янги сана бўйича)  
Туғилган жойи: Вонюх қишлоғи, Кологрив уезди, Кострома губернияси (ҳозирги Кологрив тумани, Кострома вилояти)  
Вафот санаси: 22 июль 1941 йил, Москва  
Лавозими: Совет армияси генерали (1941), Совет Иттифоқи Қаҳрамони (1937)  

Таржимаи ҳол

Дмитрий Павлов деҳқон оиласида туғилган. Аввалида черков мактабида, кейин эса икки синфли ўқув юртида таълим олди. Бўлажак генерал ўқув юртини ташлаб, гимназиянинг тўрт синфини экстерн тарзида топширди.  

Биринчи Жаҳон урушида иштирок этиши  
1914 йилда Биринчи жаҳон уруши бошланганидан кейин Россия императорлик армияси сафига қўшилди. Уруш давомида бир қатор полкларда хизмат қилди. Улуғ урушнинг оғир кунларида катта унтер-офицер унвонигача етди. 1916 йилда яраланиб, Германияда асирга тушди. Асирликда шахталарда ишлади ва 1919 йилда Россияга қайтди.  

Фаолиятининг давоми
1919 йилдан Қизил Армияга сафарбар этилди. Гражданлик уруши (1917–1922) давомида взвод ва эскадрон командири бўлиб хизмат қилди. Жанубий, Жануби-Ғарбий ва Туркистон фронтларида жангларда қатнашди .

1923 йил бошида бригада таркибида Туркистон фронтига ўтказилди. 1923 йил феврал ойидан бошлаб, йўқ қилиш отряди қўмондони сифатида Хўжанд яқинидаги босмачилар қозоғи Турдибой отрядига қарши жангларда қатнашди. 1923 йил августидан бошлаб Шарқий Бухорода 77-кавалерия полки қўмондони сифатида Иброҳимбек, Ало-Назар, Барот, Хўжаман, Ҳожи-Али отрядларига қарши жангларни бошқарган. (босмачилар билан кураш ниқобида, жуда кўп мусулмонларни ўлдирган)

1924 йил июнь ойидан 48-кавалерия полкида пиёда қўшинлари бўйича қўмондон ёрдамчиси лавозимида хизмат қилди. Шу йил октябридан эса 47-кавалерия полкида шундай лавозимда ишлашни давом эттирди.

1928 йилдан Павлов қатор полклар ва механизациялашган қисмларни бошқарди. 1936–1937 йилларда Испаниядаги фуқаролик урушида республикачи ҳукумат томонидан танк бригадаси қўмондони сифатида қатнашди.  

Совет Иттифоқига қайтгач, Автобронетанк бошқармасини бошқарди. Испанияда танклардан фойдаланиш тажрибасидан келиб чиқиб, у дизель двигателли ва кучли зирҳли танклар ишлаб чиқаришни илгари сурди. Шунингдек, танк корпусларини тарқатиб юборишни таклиф қилди, улар ўрнига алоҳида танк батальонлари ва бригадаларини ташкил қилишни режалаштирди.  

Иккинчи жаҳон урушидаги фаолияти
1940 йилда Беларусия махсус ҳарбий округи қўмондони этиб тайинланди. 1941 йилда Германия ҳужуми бошланганида Ғарбий фронт қўмондонлигини олиб борди. Белосток-Минск жангида фронт жиддий мағлубиятга учради, бу эса Павловнинг лавозимдан четлатилишига сабаб бўлди.  

1941 йил 4 июль куни Дмитрий Павлов қўлга олинди. 22 июль куни СССР Олий суди ҳарбий коллегияси томонидан қўрқоқлик ва қўмондонлик вазифаларини бажармаганликда айбланиб, ўлим жазосига ҳукм қилинди. У ўша куни итдек отиб ташланган.  

Реабилитация
1957 йилда СССР Олий суди Павловни оқлаб, унга нисбатан чиқарилган ҳукмни бекор қилди. Шу йили у ўз ҳарбий унвони ва мукофотларига тикланди.

Абу Муслим

Василий Алексеевич Перовский (1795–1857) — рус генерали ва давлат арбоби, от қўшинлари генерали ва генерал-адъютант, Оренбург губернатори, сўнгра генерал-губернатор. У Марказий Осиёдаги босқинлар, жумладан, Хива юриши (1839–1840) ва Қўқон юриши (1853) билан машҳур. Жуда кўп мусулмонларни ўлдирган.

Василий Перовский граф Алексей Разумовский ва Мария Соболевскаянинг никоҳсиз фарзанди (валади зино). У машҳур ёзувчи Антоний Погорельский ва Россия ички ишлар вазири Лев Перовскийнинг укаси эди. Москва университетини тугатгач, 1811 йилда ҳукмдорнинг шахсий қўриқловига хизматчи сифатида кирди.

Ҳарбий карьераси:
- 1812 йил Ватан уруши: Бородино жангида қатнашиб, чап қўлининг бир бармоғидан айрилган. Жангдан кейин асирга тушиб, 1814 йил Париж озод бўлгунгача асирликда бўлган.
- 1828 йил Туркия уруши: Анапа қўрғонини штурм билан олган. Варнада оғир яраланиб, сафдаги хизматдан воз кечди. Шунинг учун генерал-майор унвонига ва бир неча орденларга сазовор бўлди.
- 1839–1840 йиллар Хива юриши: Юриш қийин иқлим ва ожиз тайёргарлик туфайли муваффақиятсиз якунланди.
- 1853 йил Қўқон юриши: Ак-Масжид қўрғонини эгаллаб, уни Перовск деб қайта номлади (ҳозирги Қизилўрда).

Маъмурий фаолияти:
- 1833 йилда Оренбург ва Самара губерниялари губернатори этиб тайинланди. Унинг даврида:
- Ора́л денгизининг тадқиқоти ўтказилди;
- Пароход транспорти ва Орал флоти ташкил қилинди;
- Далаларда ҳарбий мустаҳкамланиш пунктлари қурилди.
- 1855 йилда граф унвони берилди.

Шахсий ҳаёти ва ўлим:
Василий Перовский ҳаёти давомида турмуш қурмаган ва фарзандлари бўлмаган. 1857 йил 8 декабрда Алупкада вафот этган. Унинг жасади Балаклавадаги Георгий монастирида дафн қилинган.

Мероси:
- Қўқон юриши чоғида эгалланган Ак-Масжид 1922 йилгача унинг шарафига Перовск деб номланган.
- Унинг фаолияти рус тарихига чуқур таъсир кўрсатган ва Гоголнинг "Ревизор" асари каби адабий асарларга илҳом манбаи бўлган.

Абу Муслим

Инқилобчи-террорист, давлат арбоби ва Қизил Армиянинг Гражданлик уруши давридаги энг муваффақиятли қўмондонларидан бири.

Партий адабий тахаллуслари: Трифоныч, Арсений, Сергей Петров, А. Шуйский, М. Мирский.

Инқилобгача фаолияти

Михаил Васильевич Фрунзе оддий табақадан бўлиб, фельдшернинг ўғли ва молдован миллатига мансуб эди. У гимназиядаги ўз-ўзини ўрганиш тўгарагида инқилобий ғоялар билан танишди.

1904 йилда Санкт-Петербург Политехника институтига ўқишга кириб, Россия социал-демократик ишчилар партиясига (РСДРП) аъзо бўлди. Биринчи марта 1905 йил ноябрь ойида қўлга олинди. 1905 йил 9 январдаги "Қонли якшанба"да иштирок этиб, қўлидан яраланган. Бу воқеа уни "революция генерали" бўлишга ундаганини тан олган.

1905–1907 йиллардаги инқилоб даврида Москвада ва Иваново-Вознесенскда партия ишларини бошқариб, Иваново-Вознесенск тўқимачилари иш ташлашини ташкил қилди. Декабрь 1905 йилдаги Москва қўзғолонида иштирок этган. У икки марта ўлим жазосига ҳукм қилинган, аммо жазо 10 йиллик каторга ишларига алмаштирилган.

1914 йилда қамоқдан озод бўлиб, Иркутск губерниясига сўроқ остида юборилган. 1915 йилда қўлга олингач, Читага қочиб кетган ва турли ёлғон номлар остида яшаган.

1917 йил инқилобигача фаолият

1916 йилда Белоруссияда Всероссийский Земский Союзида статистик лавозимида ишлади. У ерда жанговор отрядлар ташкил қилишда иштирок этган ва Минск шаҳри милицияси бошлиғи этиб тайинланган.

1917 йил февраль инқилобидан сўнг, Минскдаги полицияни қўзғолончи ишчилар билан биргаликда разоружить қилган. У Минскда бир қанча муҳим лавозимларда хизмат қилди ва партия вазифаларини бажарди.

1917 йил инқилобидан кейинги фаолият

Октябрь қўзғолони даврида Москвадаги жанговар ҳаракатларда қатнашган. 1918 йилда Иваново-Вознесенск губернияси партияси ва ҳарбий комиссариятига раҳбарлик қилди.
1919 йилда Туркистон фронти қўмондони сифатида Қизил Армиянинг адмирал Колчак қўшинларига қарши операцияларини бошқарган. Бухоро амирлигига қарши қўшинларни бошқариб, 1920 йилда Бухорони босиб олган. Жуда кўп мусулмонларни ўлдирган.
1920 йилда Жанубий фронт қўмондони сифатида генерал Врангель қўшинларини Қримдан ҳайдаган. Шунингдек, Нестор Махнонинг Қўзғолончи армияси билан ҳамкорлик қилган, кейин эса унинг армиясини тугатган.

Сўнгги фаолияти

1924 йилда СССР Реввоенсовети раисининг ўринбосари, ҳарбий ва денгиз ишлари халқ комиссари этиб тайинланган. Унинг раҳбарлигида 1924–1925 йилларда армияни қисқартириш, ягона бошқарувни жорий этиш ва Қизил Армиянинг сиёсий органларини ташкил қилиш бўйича ҳарбий ислоҳотлар ўтказилган.

Ўлими

Фрунзе жарроҳлик операцияси чоғида вафот этган. Москвада Қизил майдонда Кремль девори ёнида дафн этилган.

Фрунзе марксизмга асосланган ҳарбий назарияларни ишлаб чиқишда муҳим ҳисса қўшган, Қизил Армиянинг сиёсий-ташкилий куч сифатида шаклланишига таъсир кўрсатган.

Абу Муслим

Константин Петрович фон Кауфман (1818 йил 19 февраль [3 март] — 1882 йил 4 [16] май) — Россия империясининг ҳарбий ва давлат арбоби, 1874 йилда генерал-инженер, 1864 йилда генерал-адъютант унвонларига эришган. Марказий Осиёни босиб олиш ва колонизация қилишни амалга оширган. 1865—1866 йилларда Вилно генерал-губернатори бўлиб, литов тилининг лотин алифбосини тақиқлаган. Туркистоннинг биринчи генерал-губернатори ва Туркистон ҳарбий округи қўшинларининг қўмондони бўлган. Унинг даврида Қўқон хонлиги Россияга қўшиб олинган, Хива хонлиги ва Бухоро амирлиги эса протекторат сифатида бўйсуниши таъминланган.

Таржимаи ҳол

Кауфман Пруссиянинг Россия шохобчасига мансуб бўлган. Отаси генерал Пётр Фёдорович, укаси Михаил Кауфман — муҳандис қўшинлари генерали эди. Константин Польша подшоҳлигидаги Демблинда 1818 йил 19 февраль (3 март) куни туғилган.

1836 йилда Бош муҳандислик училищесини, 1838 йилда эса ундаги офицерлар курсини тамомлаган. 1843 йилда Кавказ алоҳида корпусига ўтказилган ва 1844 йилдан Кавказда хизмат қилган. 1844—1852 йилларда Чеченистон ва Доғистондаги тоғликларга қарши экспедицияларда, шунингдек, 1845 йилда Даргин юришида қатнашган ва бўйнига яраланган. 1848 йилда капитан унвонига тайинланган ва Гергебилни штурм қилишдаги жасорати учун 4-даражали Святой Георгий ордени билан мукофотланган.

Крим уруши:

Крим урушида Кавказ сапёрлари батальони қўмондони сифатида 1854 йилдаги Кюрюк-Дара жангида, 1855 йилда эса Қарсни муҳосара қилиш ва штурм қилишда қатнашган. Унинг асосий вазифаларидан бири турк армиясининг таслим бўлиш шартларини келишиш бўлган.

Туркистон генерал-губернатори:

1867 йилда Кауфман Туркистон ҳарбий округи қўмондони этиб тайинланди. Унинг фаолияти Бухоро, Хива ва Қўқонга қарши кўплаб жанговар операциялар билан қўшимча ҳудудларни империяга қўшиш билан ёдда қолган. Самарқанд (1868) ва Хивани (1873) босиб олган. 1874 йилда Қўқон хонлигини босиб олди ва у ҳудудда Фарғона вилояти ташкил этилди.

Ташкентдаги фаолияти:

Кауфман Тошкентда шаҳар думасини ва Жамоат кутубхонасини (ҳозирги Алишер Навоий номидаги Миллий кутубхона) ташкил қилди. Унинг ташаббуси билан 4 гимназия ва 60 та мактаб очилди, кутубхона ташкил этилди. У ерда "Туркистон тўплами" нашри чоп этилган. Хлопкорчиликни ривожлантиришга катта эътибор қаратди.

Вафоти ва ёдгорлиги:

Кауфман 1882 йил 4 (16) май куни вафот этди ва Тошкентда дафн этилди. Унинг қабри кейинчалик қайта жойлаштирилди ва Тошкент ҳарбий собори деворига кўчирилди. Илк дафн қилинган жойида ёдгорлик ўрнатиш таклиф қилинган, аммо бу жой темир панжара билан ўралган ва у ерда махсус монумент ўрнатилган.

Кауфманнинг фаолияти Марказий Осиёда Россия империясининг устуворлигини таъминлашда муҳим ўрин тутган. Жуда кўп мусулмонларни ўлдирган.

Абу Муслим

Василий Минович Янушев (1852–1929) — Россия империяси армиясининг генерал-лейтенанти. Россия армиясининг Марказий Осиё юришларида, Хитой юришида, Рус-япон ва Биринчи жаҳон урушларида қатнашган. «Жасорат учун» ёзувли олтин қурол билан мукофотланган.

Таржимаи ҳол

Янушев 1852 йил 25 март (6 апрель) куни туғилган, Енисей губерниясидаги меросий дворянлар оиласидан. Сибир ҳарбий гимназиясида таълим олгандан сўнг, 1869 йил 14 август куни 4-Оренбург ҳарбий училищесига юнкер сифатида қабул қилинган. 1870 йилда Оренбург училищеси ёпилганидан сўнг, 3-Александров ҳарбий училищесига ўтказилган ва уни 1871 йил 24 август куни якунлаб, Оренбург казаклари қўшинининг отли артиллерия бригадасига старший хорунжий сифатида тайинланган.

Марказий Осиё юришлари:

1873 йилда Янушев Хива юришида қатнашган ва бу жанговар хизматлари учун 1874 йилда сотник унвонига (1873 йил 15 июндан эътиборан) тайинланган. 1874 йил 13 январь куни казак ракетадивизиони қўмондони этиб тайинланган. Шунингдек, Қўқон юришида ҳам иштирок этган. 1876 йил 27 февралдан 4 апрелгача Қўқон хонлигига қарши ҳаракат қилаётган қўшинлар артиллерияси қўмондони ихтиёрида бўлган.

1878 йилдаги Кўлжа юришида иштирок этган.

Хитой юриши:
Янушев Хитой юриши давомида Жанубий Манжурия отряди артиллерияси қўмондони вазифасини бажарган. «Хитойликларга қарши жанглардаги жасоратлари учун» 1901 йил 11 июлда полковник унвонига тайинланган ва шу йили 18 августда «Жасорат учун» ёзувли олтин қурол билан мукофотланган.

Рус-япон уруши:

1904 йилда Рус-япон урушида қатнашган ва 43-артиллерия бригадасининг 1-дивизионини бошқарган. Туй-Сам-Хо қишлоғи яқинидаги жанговар ҳаракатларда икки марта яраланган.

Биринчи жаҳон уруши:

1914 йилда Биринчи жаҳон уруши бошланганидан сўнг, Янушев яна армияга қайтган ва 55-давлат ихтиёрийлари бригадаси қўмондони лавозимига тайинланган. Бироқ, 1916 йилда саломатлиги ёмонлашгани туфайли хизматидан ҳайдалган.

Октябрь инқилоби ва кейинги ҳаёти:

Октябрь инқилобидан сўнг Совет Россиясида қолган. 1929 йилда ОГПУ томонидан ҳибсга олинган ва бир неча ой қамоқда сақланганидан кейин отиб ташланган.

Абу Муслим