Қадимги Миср қироллигининг қулаши, эҳтимол, кенг кўламли экологик офат, очарчилик ва қурғоқчилик каби ҳалокатли ҳолатларнинг комбинацияси натижасида юзага келган бўлиб, кенг қашшоқлик, азоб-уқубатлар ва фиръавн ҳокимиятининг охир-оқибат қулашига олиб келган.
Қадимги Мисрга иқлим ўзгаришининг таъсири Қадимги Мисрдаги вайронагарчиликлар миқёси барча тасаввур қилинадиган чегаралардан ошиб кетди, жамиятнинг барча жабҳаларига таъсир қилди ва археологик далиллар кенг тарқалган очарчилик ва қулаш ҳақиқий воқеалар эканлигини кўрсатади. Миср цивилизацияси Нил билан чамбарчас боғлиқ эди, чунки у одамлар учун ҳаёт ва унумдорлик манбаи бўлиб, уларнинг маданияти ва мавжудлигини шакллантирди. Қадимги қиролликнинг тугашига олиб келган тўсатдан ва драматик воқеаларга иқлим ўзгариши билан боғлиқ фалокат сабаб бўлган бўлиши мумкин. Ушбу кашфиёт сўнгги 5000 йилдаги энг йирик иқлим ҳодисаси деб ҳисобланиши мумкин. Қадимги Мисрда иқлим ўзгариши билан боғлиқ катаклизм ҳодисасининг кашф этилиши сичқон ўрнига шерни тутиш каби кутилмаган ва аҳамиятли эди. 4200 йил олдин кескин иқлим ўзгариши катта миқёсдаги фалокатларни келтириб чиқарди ва экинларнинг етишмаслиги, очарчилик ва қадимги цивилизацияларнинг қулашига олиб келди.
Қадимги Мисрдаги очарчиликнинг даҳшатли ҳақиқатлари Археологлар беш минг йил аввал Нил қирғоғида қадимги мисрликлар бошига тушган ақл бовар қилмайдиган даҳшатли тақдирга ойдинлик киритувчи чол, кекса аёл ва болани ўз ичига олган даҳшатли ҳолатдаги скелетларни топдилар. Татуировкадаги иероглифлар ва ёзув қадимги Мисрдаги очарчилик, жумладан, омон қолиш учун ўз фарзандларини еяётган одамларнинг умидсиз ҳаракати ҳақида аниқ ва ҳайратланарли тушунча беради. Анк Тифоз қабри деворларида тасвирланган очлик ва умидсизлик манзаралари, жумладан, болаларни ейиш қадимги Мисрнинг даҳшатли ҳақиқатлари ҳақида ҳайратланарли ва тасаввур қилиб бўлмайдиган тушунча беради. Қадимги Мисрдаги очарчилик шу қадар кучли эдики, одамлар итларнинг жасадларини, оқаваларни ва ҳатто болаларни ейишга мурожаат қилиб, офат кўламини таъкидладилар.
00:00 Пирамидалари ва сфенкслари билан машҳур бўлган қадимги Миср подшолиги сирли равишда фиръавнлар ҳокимиятининг қулаши билан якунланди ва сиёсий инқироз эмас, балки ҳалокатли ҳолатлар туфайли деярли 200 йил давом этган қоронғу даврга олиб келди. 05:25 Арктик исмли маҳаллий ҳукмдорга тегишли қабр жанубий Мисрда муҳим топилма ҳисобланади, иероглифлар ва татуировкалар эса қадимий Мисрда қашшоқлик ва кенг тарқалган вайронагарчиликнинг археологик далиллари билан қўллаб-қувватланган, кенг кўламли экологик ҳалокат туфайли очарчилик пайтида кўрилган чорасиз чораларни кўрсатади. 13:43 Нил дарёси сув сатҳининг ўзгариши Қадимги Мисрга, жумладан, унинг ривожланиши, қулаши ва ҳатто Наполеон томонидан босиб олинишига сезиларли таъсир кўрсатди. 20:39 Ҳало чўлда қадимий инсонлар лагерлари ва ер ости сувлари ҳақида далилларни топиб, чўлланиш қадимги шоҳликнинг қулашига асосий сабаб бўлмаганлигини кўрсатади. 24:28 Қадимги ёғингарчиликнинг сезиларли даражада пасайиши иқлимнинг тез ўзгариши Қадимги Мисрнинг қулашига, очарчилик ва қурғоқчиликка олиб келган бўлиши мумкинлигини кўрсатади. 30:03 Совуқ ҳавода жанубга қараб ҳаракатланаётган айсберглар Мисрдаги кучли очарчиликка тўғри келди, бу қадимги шоҳликнинг вайрон бўлишига ва кенг кўламли азоб-уқубатларга олиб келди. 37:27 Қадимги Миср катта қирғинни бошдан кечирди, жасадлар кўмилмаган ҳолда қолди, бу эса кутилмаган ҳодиса жамиятнинг тарк этилишига олиб келди, Нил дарёси билан боғланган кўлда глобал иқлим ўзгаришининг далиллари топилди. 43:16 Қадимги Мисрдаги ҳалокатли очарчилик умидсиз чораларга, жумладан, каннибализмга олиб келди ва охир-оқибат қадимги Миср қироллигининг драматик ҳалокатига олиб келди.
Абу Муслим |